Tatlı mango kokuları, pamuk şeker aromaları, rengarenk cihazlar… Vaping (elektronik sigara) ilk bakışta masum ve “cool” görünebilir. Ama işin iç yüzü hiç de öyle değil. Özellikle gençler arasında hızla yayılan bu alışkanlık, geri dönüşü olmayan bir hastalığı da beraberinde getiriyor: Patlamış Mısır Akciğeri.

"Popcorn Akciğeri": Tatlı Buharın Acı Gerçeği

"Popcorn akciğeri" kulağa biraz şaka gibi gelebilir. Ancak bu, aslında oldukça ciddi ve kalıcı bir hastalık: Bronşiolitis obliterans. 2000’li yıllarda, ABD'de bir mikrodalga patlamış mısır fabrikasında çalışan işçilerin, sürekli olarak diacetyl adlı kimyasalı soluması sonucu ortaya çıktı.

Bu kimyasal, mısıra o mis gibi "tereyağlı" kokuyu vermek için kullanılıyordu. Ama solunduğunda? İşte o zaman tablo değişiyor: Akciğerlerde geri dönüşü olmayan hasarlar, sürekli öksürük, nefes darlığı ve hatta akciğer nakline kadar giden bir süreç.

Vaping ile Ne Alakası Var?

Bugün birçok elektronik sigara ürününde hâlâ diacetyl ya da benzeri kimyasallar (örneğin acetoin, 2,3-pentanedione) kullanılıyor. Isıtıldıklarında bu maddeler akciğerler için zehirli gazlara dönüşüyor.

Yani, bir bakıma tatlı aromalı dumanla birlikte her nefeste akciğerlerine kimyasal bomba çekiyorsun. Üstelik bu maddeler ağızdan alındığında sindirim sistemi tarafından süzülüyor, ama solunduğunda doğrudan kana ve hayati organlara ulaşıyor.

ABD’li Genç Kızın Uyarısı

Yakın zamanda 3 yıldır gizli gizli elektronik sigara kullanan genç bir Amerikalı kızın, popcorn akciğerine yakalandığı haberi dünya basınında yankı uyandırdı. Artık onun için yapılabilecek tek şey, belirtileri hafifletmeye çalışmak. Çünkü bu hastalığın tedavisi yok.

Tıpkı 2019’daki EVALI krizi gibi (vaping kaynaklı akciğer hasarı). O zaman da 68 kişi hayatını kaybetmişti. Neden mi? Bazı ürünlerde bulunan ve ısıtıldığında zehirli ketene gazına dönüşen vitamin E asetat yüzünden.

Bilim Ne Diyor?

Yeni araştırmalar, elektronik sigara kullanan gençlerin, kullanmayanlara göre daha fazla nefes darlığı, öksürük ve göğüs ağrısı yaşadığını söylüyor. Özellikle bazı aromalar ve nikotin tuzları risk faktörü olarak öne çıkıyor.

"Yiyeceksen tamam, ama soluma!"

İşte asıl mesele bu: Bu aromaların çoğu gıda kullanımına uygun. Yani yemekle sorun yok. Ama solunduğunda bambaşka bir etki gösteriyorlar. Tıpkı o fabrika işçileri gibi...

Geçmişten Ders, Geleceğe Koruma

Geçmişte patlamış mısır işçileri için güvenlik önlemleri alındı. Şimdi de aynı kararlılık, elektronik sigara ürünleri için gerekiyor. Gençlerin sağlığını korumak için:

• Kimyasal içerikler açıkça belirtilmeli

• Aroma maddeleri sıkı testlerden geçirilmeli

• Gençleri hedef alan pazarlama yasaklanmalı

• Eğitim ve farkındalık kampanyaları başlatılmalı

Unutma: Aroması ne kadar tatlı olursa olsun, akciğerlerin için zehirli olabilir. Elektronik sigaraların masum görünümü seni kandırmasın. Bazen bir alışkanlık, ömür boyu nefesini kesebilir.