COVID-19 salgını, bulaşıcı hastalık salgınları ile ilgili bilgilerin toplanması, işlenmesi ve yayılmasıyla ilgili istihbarat operasyonlarının, ulusal güvenlik istihbaratının diğer yönlerine kıyasla önemli ölçüde daha karmaşık olduğunu tartışmasız bir şekilde göstermiştir.
Çok sayıda yazar, COVID-19 salgını ile ilişkili istihbarat başarısızlıklarını ele aldı. Bazıları bu başarısızlıkların Amerikan doktrinine göre (tüm NATO üyeleri ve ortak devletler tarafından onaylanan) beş aşamadan oluşan klasik istihbarat döngüsünden kaynaklandığını öne sürdüler. İstihbarat döngüsü, planlama, bilgi toplama, bilgi işleme, istihbarat ürünü oluşturma ve istihbarat ürünlerinin karar vericilere ulaştırılmasını kapsar. Bu döngü, belirli odak noktalarından veya türlerinden bağımsız olarak tüm istihbarat operasyonları için temel bir çerçeve görevi görür. Bu nedenle, istihbarat döngüsü, halk sağlığı acil durumlarının tespiti, uyarısı ve müdahalesindeki adımları incelemek için yararlıdır. Salgın hastalıklara ve pandemilere müdahale etmek için doğrudan bir uygulama vardır ve her adımın uygulanabilirliği vardır. Planlama ve yönlendirme, tıbbi istihbarat ihtiyaçlarının belirlenmesinden bir ürünün tüketicilere sunulmasına kadar tüm döngü için süreci yönetir. Yazarlar daha önce, klasik istihbarat döngüsünde yer alan geleneksel istihbarat çalışma yöntemlerinin halk sağlığına yönelik tehditler için de geçerli olduğunu vurgulamışlardı. Bu yöntemlerin bulaşıcı hastalık salgınlarını derhal tespit etmek için kullanılabileceğini ve böylece yetkili sağlık otoritelerinin devlet kurumları, sivil toplum kuruluşları ve özel sektörle işbirliği içinde derhal tepki vermesini sağladığını savundular. Bu proaktif yaklaşım, halk sağlığına yönelik tehditleri önlemeyi ve sonuçlarını etkili bir şekilde hafifletmeyi amaçlamaktadır.
Bununla birlikte, COVID-19 pandemisinden öğrenebileceğimiz şey, konu ulusal güvenlikle ilgili farklı bir bilgi türü ve halk sağlığı ile ilgili bilgiler olduğunda, klasik istihbarat çalışmasında ciddi bir fark olduğudur. Klasik istihbarat ürünleri tipik olarak siyasi karar alma için tavsiyeler içermez, çünkü bu sorumluluk demokratik devletlerdeki hükümetlerin veya diğer yetkili makamların yetki alanına girer. Bununla birlikte, halk sağlığı ile ilgili bilgilerle ilgili olarak, sağlık kuruluşları da istihbarat ürünleri üretir ve bulaşıcı hastalıklarla mücadele için gerekli siyasi kararları bilgilendirmek için uzman kuruluşlar olarak önerilerde bulunur. Bu tür bir rehberlik, DSÖ gibi uluslararası kuruluşlardan, kendi yetki alanlarında tıbbi ve paramedikal önlemleri uygulamakla görevli ulusal ve yerel sağlık otoritelerine kadar çeşitli sağlık kuruluşları tarafından yayılmaktadır. Vatandaşların rolü, diğer istihbarat bilgilerine kıyasla sağlık tehditleri konusunda önemli ölçüde farklılık göstermektedir. Geleneksel istihbarattan farklı olarak vatandaşlar, halk sağlığı ile ilgili istihbarat konusunda hem tüketici hem de karar vericidir. Ne yazık ki, COVID-19 salgını sırasında, vatandaşların, özellikle bağışıklama ile ilgili olmak üzere, sağlık yetkililerinin tavsiyeleriyle çelişen kararlar aldığı durumlar ortaya çıktı.
İstihbarat başarısızlıkları, istihbarat servislerini var olduklarından beri takip etti. Devletler tarafından yapılan birçok büyük tarihsel hata, istihbarat servisi hatalarının sonucu olması gerekmeyen istihbarat başarısızlıklarından kaynaklanmaktadır. İstihbarat başarısızlıkları, bir tehdidin zamansız tespit edilmesinden, tehdidin gerçek doğasının siyasi karar vericiler tarafından yanlış anlaşılmasına kadar uzanır ve bu da ulusal çıkarlara aykırı kararlara yol açar. ABC News'e göre, Çin'in Wuhan şehri bölgesinde yeni virüsün yayılmasıyla ilgili ilk bilgiler, Kasım 2019'un sonundan önce DEA'ya sunuldu. Amerikan servisi, bilgisayarları hackleyerek ve uydu görüntülerini kullanarak bilgileri elde etti. DEA raporu, virüsün yarım haftalık yayılmasının felaket olabileceğini belirtti, ancak Pentagon böyle bir raporun varlığını reddetti. İsrail medyası, ABD makamlarının Kasım 2019'da virüsün Wuhan'dan yayılması konusunda NATO ve İsrail silahlı kuvvetlerini uyardığını bildirdi. 5 Ocak 2020'de DSÖ, enfekte insan sayısını gerekçe göstererek Wuhan'da bir salgının patlak verdiğini duyurdu, ancak 30 Ocak'ta küresel düzeyde en yüksek düzeyde halk sağlığı endişesi hakkında bir uyarı duyurdu.
Bilgi ve yanlış bilgilendirmeye karşı küresel savaş, COVID-19 pandemisinin sağlık dışı en önemli sonucudur. Bilgi savaşındaki bu çatışma, dünyanın en etkili uluslarının en yüksek kademelerinden kaynaklandı. ABD Başkanı Donald Trump, Çin'i virüsü kasıtlı olarak bir biyolojik savaş biçimi olarak yaratmak ve yaymakla suçladı ve virüsün ABD laboratuvarlarından kaynaklandığını ve ABD askerleri tarafından Wuhan'a getirildiğini iddia eden Çin dışişleri bakanının çürütmesine yol açtı. Ek olarak, Rus yetkililer Amerikan ilaç endüstrisi tarafından geliştirilen aşıların etkinliğini sorguladı.
Pandeminin siyasallaşması ve büyük güçler arasında jeopolitik çatışma için kullanılması, pandemiyi, sonuçlarını ve hafifletme için etkili stratejileri anlama zorluğunu daha da kötüleştirdi. Bu durum halk sağlığı için feci sonuçlar doğurdu. Birçoğu yanlış olan bilgi yığınları, sosyal medyayı ve geleneksel medya kanallarını sular altında bırakarak halk arasındaki kafa karışıklığını daha da şiddetlendirdi ve aşı tereddütünden önleyici tedbirleri ihmal etmeye kadar çok sayıda zararlı karara yol açtı.
İstihbarat servislerinin temel bir işlevi olan yıkıcı faaliyetler, COVID-19 salgını sırasında belirgin bir şekilde ortaya çıktı. Rus ve Çin istihbarat servisleri, özgür ulusların hükümetlerine olan güveni aşındırmayı, insan özgürlükleri ve haklarına odaklanan Batılı değerlere meydan okumayı ve bilim ve teknolojik ilerlemeye olan güveni baltalamayı amaçlayarak anlatılarını yaymak için krizi kullandılar.
Dr. Murat BALABAN tarafından hazırlanan SAĞLIK GERÇEKLERİ kitabının bir bölümü olan bu makale, okuyuculara sağlık alanında bilgi kirliliği çağında gerçeği kurgudan ayırma konusunda rehberlik etmeyi amaçlamaktadır. Medikal istihbarat perspektifini kullanarak, sağlık iddialarının nasıl değerlendirileceğini ve güvenilir bilgilere nasıl ulaşılacağı konusunda farkındalık yaratma hedeflenmiştir.
0 Yorum