Sosyal medya, günümüzde sağlık konusunda bilgi edinmenin en yaygın yollarından biri haline geldi. Ancak burada paylaşılan içeriklerin önemli bir kısmı, gerçeklikten çok duygusal etkiyi ön plana çıkarıyor. Yapay zekâ ile hazırlanmış görseller, çarpıcı metinlerle birleştiğinde hızla binlerce kişiye ulaşıyor ve sorgulanmadan paylaşılabiliyor.
Yakın zamanda bunun çarpıcı bir örneği yaşandı. Sosyal medyada dolaşan bir görselde, “Sivas Devlet Hastanesi” tabelası önünde genç bir kadın doktor yaşlı bir kadınla kucaklaşıyor. Altına şu not düşülmüş: “Bugün ben doktor oldum ama fakiriz diye kimse bizi tebrik etmiyor. Maşallah.”
Görsel binlerce beğeni aldı, yüzlerce yorum yapıldı. Ancak küçük bir ayrıntı, gerçeği ortaya koyuyordu: Tabelada “Hastanesi” yerine “Hastinesi” yazıyordu. Bu bariz hata, görselin yapay zekâ ürünü olduğunu gösteriyordu.
Kurgu, Gerçeği Nasıl Gölgede Bırakıyor?
-
Görsel sadece 6 saatte 2.4 bin beğeni ve 303 yorum aldı, ancak yalnızca birkaç kişi yazım hatasını fark etti.
-
İnsanların büyük kısmı, görselin gerçek olup olmadığını değil, verdiği mesajı önemsedi.
-
“Fakir bir ailenin çocuğu doktor oldu” kurgusu, yazım hatası gibi gerçekliği tartışmaya açan detayların önüne geçti.
Bu tablo, sosyal medyada kurgu ve duygunun, çoğu zaman gerçeğin önüne geçtiğini net biçimde ortaya koyuyor.
Sağlıkta Algı ve Duygu
Sağlık alanı, insanların en hassas olduğu konulardan biri. Bu nedenle duygusal temalar kolayca ilgi topluyor:
-
Fakirlikten gelen bir gencin doktor olması,
-
Bir hastanın mucizevi şekilde iyileşmesi,
-
Sağlık çalışanlarının fedakârlıkları…
Bu temalar güçlü bir şekilde işlenince, doğruluğu sorgulanmadan kabul görüyor. Ancak burada risk büyük:
-
Gerçek sorunlar konuşulmaz hale geliyor.
-
Kurgu başarı hikâyeleri, sağlık politikalarındaki eşitsizlikleri perdeleyebiliyor.
-
Toplum, “hikâyeyi hissetmeyi” gerçeği sorgulamanın önüne koyuyor.
Sosyal Medyada Sağlık İçeriklerini Neden Sorgulamalıyız?
-
Yanıltıcı Olabilir: Yapay zekâ görselleri veya kurgu hikâyeler, gerçekte yaşanmamış sahneleri “yaşanmış” gibi gösterebilir.
-
Duygusal Manipülasyon: İnsanların hassasiyetleri üzerinden etkileşim ve beğeni toplanabilir.
-
Gerçek Sorunlar Görünmez Hale Gelebilir: Kurguya yoğunlaşmak, sağlık sistemindeki yapısal problemlerin tartışılmasını engelleyebilir.
Sağlıkla ilgili her içerik ilgi çekici olabilir, ama doğru bilgi olmadan anlamını yitirir. Sosyal medyada gördüğümüz her görseli, her başarı hikâyesini sorgulamak; kaynağını, doğruluğunu ve amacını irdelemek gerekir.
Türkiye Sağlık Vakfı olarak şunu hatırlatıyoruz:
Sağlık iletişiminde duygu önemlidir, ama gerçekleri sorgulamadan kabul etmek toplum sağlığına zarar verir.
Bu yazı, Türkiye Sağlık Vakfı “Sağlık Gerçekleri” kitabının bir bölümü kapsamında Dr. Murat Balaban (Ph.D) tarafından hazırlanmıştır.
Kitap, okuyuculara sağlık alanında bilgi kirliliği çağında gerçeği kurgudan ayırma konusunda rehberlik etmeyi amaçlamaktadır.
1 Yorum
Hüseyin Tekin
09-09-2025 19:03Bu yazı gerçekten çok düşündürücü. Sosyal medyada gördüğümüz sağlık içeriklerinin çoğu duygusal etki yaratıyor ama gerçeği yansıtmıyor olabilir. Bir görselin doğruluğunu sorgulamadan paylaşmak, farkında olmadan yanlış bilgilerin yayılmasına neden olabiliyor. Özellikle sağlık gibi hassas bir konuda, doğru bilgiye ulaşmak hayati önem taşıyor. Türkiye Sağlık Vakfı’nın bu konuyu vurgulaması ve okuyuculara gerçeği kurgudan ayırma konusunda rehberlik etmesi çok değerli. Artık sosyal medyada gördüğüm her sağlık hikâyesini daha dikkatli değerlendireceğim.