Biraz korkutucu ama bir o kadar da önemli bir konu: Aflatoksin

Adı biraz bilim kurgu filminden fırlamış gibi gelse de, maalesef gerçek ve sağlığımız için ciddi bir tehdit oluşturuyor.  "Küf" dediğimizde aklınıza rutubetli ekmek, bozulmuş peynir,  unutulmuş portakal gelir, değil mi? İşte bu küflerin bazıları, aflatoksin denen zehirli maddeleri üretiyor.  Gözle görülemeyecek kadar sinsi, ama etkileri hiç de hafife alınacak gibi değil.  Gelin bu aflatoksin denen şeyin ne olduğunu, nerelerde bulunduğunu ve nasıl korunacağımızı derinlemesine inceleyelim.

Aflatoksin Tam Olarak Nedir?

Basitçe anlatmak gerekirse, aflatoksinler *Aspergillus* türü küfler tarafından üretilen zehirli metabolitlerdir. Yani küfün atık maddesi gibi düşünebilirsiniz.  En tehlikeli olanları B1, B2, G1 ve G2 olarak adlandırılan dört ana tiptir.  Bunlar arasında en zararlısı ve en sık rastlanılanı aflatoksin B1'dir.  Düşünün, bu madde o kadar güçlü bir kanserojen ki,  bilinen en güçlü doğal kanserojenlerden biri olarak kabul ediliyor.  Özellikle karaciğer kanseriyle direkt bağlantısı var.

Aflatoksin Nerede Bulunur?

İşte en can alıcı nokta burası! Aflatoksin, özellikle sıcak ve nemli iklimlerde yetişen tahıllar, kuruyemişler, baharatlar ve süt ürünlerinde oluşabiliyor.  Yani marketten aldığınız fıstık, mısır, pirinç,  baharat, hatta inek sütünde bile aflatoksin bulunabilir.  Düşünsenize, kahvaltılık gevreğinizde, akşam yemeğinizdeki pilavda, hatta bebeğinizin mamasında bile bu zehir olabilir! Tabii ki her üründe bulunacak diye bir şey yok.  Ancak uygun koşullar oluştuğunda,  küflenme meydana geldiğinde aflatoksin riski ortaya çıkıyor.  Özellikle uygun şekilde depolanmayan,  nemli ortamlarda bekletilen ürünler risk altında.  Mesela, çuvalda satılan, açıkta bekletilen kuruyemişlerden uzak durmak önemli.  Ambalajlı ürünleri tercih etmek, son kullanma tarihine dikkat etmek ve aldığımız ürünleri doğru şekilde saklamak çok önemli.

Aflatoksin Neden Sağlık Riski Taşıyor?

Az önce de bahsettiğimiz gibi, aflatoksinler oldukça zehirli.  Vücuda girdiğinde başta karaciğer olmak üzere birçok organa zarar verebilirler.  Akut aflatoksin zehirlenmesi,  karaciğer yetmezliğine,  hatta ölüme bile yol açabilir.  Düşük dozda uzun süreli maruz kalma ise karaciğer kanseri,  bağışıklık sisteminin zayıflaması,  gelişim bozuklukları ve diğer sağlık sorunlarına neden olabilir.  Çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler, aflatoksinin etkilerine karşı daha savunmasızdır.

Kendimizi Nasıl Koruyabiliriz?

Peki, bu görünmez tehlikeden nasıl korunacağız?  İşte size birkaç pratik öneri:

* Doğru Saklama: Gıdaları serin, kuru ve hava almayan kaplarda saklayın.  Özellikle tahıl ve kuruyemişleri buzdolabında muhafaza etmek iyi bir fikir.
* Tarihlere Dikkat: Son kullanma tarihi geçmiş ürünleri tüketmeyin.  Ambalajı hasarlı veya şüpheli görünen ürünleri de almaktan kaçının.
* Güvenilir Kaynaklar: Gıdalarınızı güvenilir yerlerden satın alın.  Açıkta satılan,  hijyenik olmayan koşullarda muhafaza edilen ürünlerden uzak durun.
* Çeşitli Beslenme: Tek tip beslenmekten kaçının.  Farklı gıda gruplarından beslenerek aflatoksin maruziyetini azaltabilirsiniz.
* Evde Üretim: Mümkünse bazı ürünleri kendiniz yetiştirmeye çalışın.  Böylece üretim sürecini kontrol edebilir ve aflatoksin riskini minimize edebilirsiniz.

Aflatoksin, gözle göremediğimiz ama sağlığımız için ciddi bir tehdit oluşturan bir zehir.  Ancak bilinçli davranarak,  gıda güvenliğine dikkat ederek ve yukarıdaki önerileri uygulayarak kendimizi ve sevdiklerimizi bu tehlikeden koruyabiliriz.  Unutmayın, sağlık her şeyden önemli!  Sağlıkla ve aflatoksinsiz günler dileriz!