Dr. Ufuk ÇELİK (Türkiye Sağlık Vakfı Danışma Kurulu Başkanı - Sürdürülebilirlik Enstitüsü İcra Kurulu Başkanı) Tarafından Yayına Hazırlanmıştır.

Küresel Sorun ve Sağlık Üzerindeki Etkileri

İklim değişikliği, kirlilik ve biyolojik çeşitlilik kaybı; özellikle kırılgan toplulukları daha sert etkilemek üzere, yüz milyonlarca insanın yaşamlarını ve geçim kaynaklarını tehdit ediyor.
CDC’ye (ABD Hastalık Kontrol ve Korunma Merkezleri) göre, yükselen sıcaklıklar, aşırı hava olayları ve artan CO₂ seviyeleri, sağlık üzerinde çok çeşitli olumsuz etkilere yol açıyor.
Hava kirliliği, astım ve kalp-damar hastalıklarında artışa neden olurken; ısıya bağlı hastalıklar ve sıtma, dengue gibi bulaşıcı olmayan hastalıklar da artış gösteriyor.

Sürdürülebilir Sağlık Hizmetleri İçin Beş Temel Kaldıraç

1. Enerji Verimliliğini Artırmak ve Yenilenebilir Enerji Kullanmak

Hastaneler, kamu binaları arasında en yüksek enerji yoğunluğuna sahip yapılardır ve ticari binalardan 2.5 kat daha fazla sera gazı salınımı yaparlar.
Philips’in EcoDesign programı sayesinde geliştirilen ürünler, örneğin Azurion görüntüleme platformu, önceki modellere kıyasla %10 daha az enerji tüketiyor.

• Ayrıca, cihazları kullanılmadığında kapatmak gibi sürdürülebilir kullanıcı davranışları, enerji tüketiminde büyük fark yaratabilir.

• Mutkalampi Rüzgar Çiftliği gibi ortak projelerle, Philips 10 yıllık elektrik ihtiyacını yenilenebilir kaynaklardan karşılama yolunda önemli adımlar atıyor.

2. Döngüselliği Artırmak ve Atıkları Azaltmak

Küresel CO₂ emisyonlarının %45’i, materyal çıkarımı, ürün üretimi ve arazi yönetimi gibi kaynak kullanımından kaynaklanıyor.
Sağlık sektörü, dünya genelinde çıkarılan hammaddelerin %10’unu tüketiyor.

Philips, “Daha az kullan, daha uzun kullan, yeniden kullan” ilkesiyle döngüsel çözümler geliştiriyor.

• BlueSeal MR manyetikleri, sadece 7 litre helyumla çalışarak klasik sistemlere göre %99’dan fazla helyum tasarrufu sağlıyor.

• SmartPath çözümleriyle mevcut MR sistemleri yükseltilerek yeni sistem kurulumuna gerek kalmadan daha az maliyetle daha sürdürülebilir bir geçiş sağlanıyor.

• Philips Circular Edition, ikinci el cihazların yenilenerek yeniden kullanıma sunulmasını sağlıyor.

• Hastane yatak başına günlük ortalama 13 kg atık üretiliyor. Bu bağlamda EcoDesign programı ile ambalaj, enerji, madde kullanımı ve döngüsellik alanlarında atık oluşumu en aza indiriliyor.

3. Dijitalleşme ile Erişilebilir ve Sürdürülebilir Bakımı Teşvik Etmek

Dijital sağlık teknolojileri ve yapay zeka, hem sağlık sistemlerinin verimliliğini artırıyor hem de çevresel etkiyi azaltıyor.
Tele-sağlık sayesinde hastalar yerinden ayrılmadan sağlık hizmeti alabiliyor, böylece ulaşım kaynaklı CO₂ emisyonları düşüyor.

• Bulut tabanlı çözümler, fiziksel donanım ihtiyacını ve enerji tüketimini azaltıyor.

• Araştırmalar, veri merkezlerine geçişte %84 enerji tasarrufu sağlandığını gösteriyor.

• Dijital atık da azaltılıyor: örneğin tekrar tarama ihtiyacını ortadan kaldıran yazılımlar geliştirilerek, hem hasta memnuniyeti artıyor hem de kaynak kullanımı azalıyor.

4. Yenilikçi Hizmet Modelleri Benimsemek

Hastalar için önemli olan cihazın kendisinden ziyade sağladığı hizmettir. Bu nedenle, kullanıma dayalı modeller yaygınlaşıyor.

• Örneğin Lumify taşınabilir ultrason sistemi, abonelik modeliyle daha fazla hasta erişimi sağlıyor.

• EMaaS (Enterprise Monitoring as a Service) ile hastaneler, sadece kullandıkları kadar ödeme yaparken Philips tüm sistemin bakımını üstleniyor.

5. Sürdürülebilir Satın Alma ve Tedarik Zincirini Karbonsuzlaştırmak

Tedarik zinciri, sağlık sektöründeki CO₂ emisyonlarının %71’inden sorumludur.
Bu nedenle yeşil satın alma kriterleri, sürdürülebilirliğe odaklanan bir tedarik stratejisi geliştirilmesi açısından hayati öneme sahiptir.

• Philips, sağlık teknolojisi alımlarında sürdürülebilirliği ölçmek için kullanılabilecek beş öncelikli tema ve değerlendirme kriteri belirlemiştir.

• Science Based Targets girişimi ile iş birliği yapan tedarikçilerle çalışılarak, 2025 yılına kadar Philips’in tedarik harcamalarının %50’si bu kriterleri karşılayan tedarikçilerden sağlanacak.

• Bu, Philips’in sadece kendi operasyonlarıyla yaratacağı etkiyi yedi katına çıkarabilecek bir yaklaşım sunuyor.

Şimdi Harekete Geçme Zamanı

“İklim değişikliği sürdürülebilir bir gelecek için en büyük tehdit, ancak aynı zamanda daha parlak bir gelecek yaratmak için büyük bir fırsat.”
– Ban Ki-Moon, Eski BM Genel Sekreteri

Gerçek ve kalıcı bir etki için:

• Liderlik düzeyinde kararlılık,

• Hedef belirleme ve ilerlemeyi şeffaf bir şekilde raporlama,

• Ekosistem ortaklarıyla (sağlık hizmeti sağlayıcıları, klinisyenler, tedarikçiler) iş birliği gerekir.

Örneğin, Philips, Portekiz Champalimaud Vakfı ile görüntüleme alanındaki karbon ayak izini 5 yıl içinde yarıya indirmeyi hedefleyen bir ortaklık yürütüyor.
Aynı zamanda hükümetlerin düzenleyici çerçevelerle bu dönüşümü desteklemesi, tüm sektörün dönüşümünü hızlandıracaktır.

Şimdi birlik olma ve harekete geçme zamanı.
Sürdürülebilir uygulamalar ile güvenli, etkili ve erişilebilir sağlık hizmetlerini birleştirerek, gelecek nesiller için daha dirençli bir sağlık sistemi inşa edebiliriz.

Sürdürülebilir sağlık hizmetleri için beş temel kaldıraç | Philips